การทำความเข้าใจพิกัดค่าความเผื่อของเรขาคณิตถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการวัดที่แม่นยำ ซึ่งค่าความคลาดเคลื่อนทางเรขาคณิต หมายถึง ช่วงของข้อผิดพลาดที่ยอมรับได้ เช่น ความสัมพันธ์ของรูปร่างและตำแหน่ง โดยสิ่งเหล่านี้ถือเป็นสิ่งสำคัญที่รวมอยู่ในแบบงานเพื่อสื่อถึงวัตถุประสงค์ในการออกแบบที่ถูกต้อง ซึ่งความคลาดเคลื่อนทางเรขาคณิตแบ่งออกเป็น 15 สัญลักษณ์ด้วยกัน

โดยในบทความนี้ คุณ Hitomi วิศวกรฝ่ายขายและคุณทิพย์ ผู้จัดการฝ่ายขาย จาก ACCRETECH จะร่วมอธิบายเกี่ยวกับ "ความคลาดเคลื่อนของตำแหน่ง" ซึ่งจัดอยู่ในประเภทค่าความคลาดเคลื่อนทางเรขาคณิต

คุณทิพย์เคยเห็นรูปภาพนี้ไหมครับ ?

อืม ฉันเคยเห็นสัญลักษณ์นี้มาก่อนค่ะ แต่มันค่อนข้างดูยากนะคะ

จากภาพวาดเราจะเห็นค่าความคลาดเคลื่อนของตำแหน่งซึ่งเป็นเกณฑ์ความคลาดเคลื่อนทางเรขาคณิตที่มักใช้เมื่อรูและเพลาถูกประกอบเข้าด้วยกัน หรือพูดง่ายๆ ก็คือค่าตัวเลขที่บ่งบอกว่ามีจุดเบี่ยงเบนไปจากจุดอ้างอิงมากน้อยเพียงใด ซึ่งโดยพื้นฐานแล้วจะมีการตั้งค่าพิกัดความเผื่อไว้สำหรับชิ้นส่วนเพื่อให้เพลาสามารถใส่เข้าไปในรูได้แม้ว่ารูและเพลาจะอยู่ในแนวที่ไม่ตรงกันเล็กน้อยก็ตาม

ภาพด้านบนมีทั้งหมด 2 ส่วน ภาพด้านซ้ายคือด้านตัวเมีย (รู) ด้านขวาคือด้านตัวผู้ (เพลา) จากนั้นให้ลองจินตนาการว่าทั้ง 2 ส่วนจะถูกนำมาใช้งานร่วมกัน หากสิ่งที่ระบุข้างต้นเป็นไปตามด้านบนเพลาและรูจะอยู่ในตำแหน่งเดียวกันพอดีโดยไม่มีปัญหา แต่ในความเป็นจริงไม่สามารถสร้างตำแหน่งที่ตรงกันได้อาจจะต้องมีความคลาดเคลื่อนอยู่บ้างเล็กน้อย หากเกิดกรณีเช่นนี้เราสามารถใช้ "ความคลาดเคลื่อนของตำแหน่ง" ได้ตราบใดที่ตำแหน่งของแต่ละจุดยังอยู่คงเดิมก็จะไม่มีปัญหาอะไรแม้ว่าจะอยู่ในแนวที่ไม่ตรงกันก็ตาม กล่าวคือ โดยทั่วไปแล้วรูจะมีขนาดใหญ่และเพลาจะมีขนาดเล็ก

"ความคลาดเคลื่อนของตำแหน่ง"
แสดงถึงความเบี่ยงเบนของจุด ลักษณะเชิงเส้นหรือระนาบจากตำแหน่งที่ถูกต้องตามทฤษฎี ซึ่งกำหนดให้มีความสัมพันธ์กับจุดอ้างอิงหรือคุณสมบัติอื่นๆ

นึกออกแล้วค่ะ! เป็นกรณีที่เคยได้รับคำปรึกษาจากลูกค้ามาเหมือนกันค่ะ

ครับ งั้นผมขอพูดถึงแนวคิดสำคัญในการพิจารณาตำแหน่งต่อเลยนะครับซึ่งเราจะต้องคำนึงถึง "สภาวะเนื้อวัสดุที่มากที่สุด" (Maximum Material Condition, MMC) นั่นคือ สถานะที่รูขนาดเล็กที่สุดและเพลาขนาดใหญ่ที่สุดอยู่ในพื้นที่ความเผื่อ ซึ่งในสภาวะเนื้อวัสดุที่มากที่สุดนี้มีบทบาทของการวางตำแหน่ง คือ การกำหนดพิกัดความเผื่อแม้ว่ารูจะอยู่ในตำแหน่งที่ไม่ตรงกันก็ตาม

สำหรับตัวอย่างของแบบร่าง ระยะห่างจะเป็นไปตามด้านล่างนี้
*ตัวอักษรสีแดง คือ ในกรณีที่รูเล็กที่สุดและเพลาขนาดใหญ่ที่สุด (สภาวะเนื้อวัสดุที่มากที่สุด)
10.1 mm (Min Hole size) - 9.9 mm (Max Shaft size) = 0.2 mm
กล่าวคือ แม้ว่าแต่ละรูจะมีแนวไม่ตรงกัน 0.1 mm แต่ก็อยู่ในช่วงยอมรับได้และองศาของตำแหน่ง φ0.1 ที่แสดงในแบบร่างก็แสดงถึงช่วงค่าพิกัดความเผื่อนี้

จุดที่สำคัญมักถูกมองข้าม | ส่วนที่มีสภาวะเนื้อวัสดุที่มากที่สุด (MMC)

รู้ไหมครับว่าสัญลักษณ์ตัว M ในวงกลมหมายถึงอะไร ?

ฉันจำได้ว่าเป็นสัญลักษณ์ที่หมายถึงความพิเศษบางอย่างใช่ไหมคะ

สัญลักษณ์ตัว M หมายถึง ส่วนที่มีปริมาณเนื้อวัสดุเหลือมากที่สุด หรือ MMC ตามชื่อที่กล่าวข้างต้น ซึ่งคำนี้หมายถึง ค่าเผื่อทางวิศวกรรมและสิ่งนี้ถือเป็นจุดที่มักถูกมองข้ามแม้จะมีผู้ที่เชี่ยวชาญคอยควบคุมก็ตาม

อย่างนี้นี่เอง

ในพิกัดค่าความเผื่อของแบบงานด้านบนมี M ในวงกลม ซึ่งในกรณีนี้ สมมติว่าขนาดรูจริงคือ 10.15 มม. เนื่องจากขนาดรูจริงใหญ่กว่าเส้นผ่านศูนย์กลางของรูขั้นต่ำ (10.1 มม.) อยู่ 0.05 มม. Bonus Tolerance = |Actual Dai – Minimum Diameter(MMC)| จึงสามารถเพิ่ม 0.05 มม. ให้กับพิกัดความเผื่อของตำแหน่งได้ กล่าวคือ ความคลาดเคลื่อนที่ได้รับจะเท่ากับส่วนต่างระหว่างเส้นผ่านศูนย์กลางของรูที่วัดได้จริงกับเส้นผ่านศูนย์กลางของรูขั้นต่ำ

วงกลม M มีบทบาสำคัญในการลดจำนวน NG โดยไม่ทำให้ฟังก์ชันการทำงานของผลิตภัณฑ์ลดลงด้วยการเพิ่มพิกัดความเผื่อให้กว้างขึ้นตามรูปร่างที่แท้จริง ซึ่งสิ่งนี้เป็นจุดที่เกี่ยวข้องกับงาน QAQC ที่ต้องคำนึงถึงตลอดเวลา

หลักสูตรการวัดพื้นฐานที่จัดขึ้นสำหรับงานสัมนา

เราได้จัดสัมมนาในงาน Private Show ทุกปี โดยเนื้อหาในการสัมมนาจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับความรู้พื้นฐานและแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับการวัดข้างต้น ซึ่งหลักสูตรนี้ไม่เพียงเหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นการวัดเท่านั้นแต่ยังเหมาะสำหรับการทบทวนความเข้าใจแนวคิดการวัดแต่ละแบบด้วย จึงทำให้งานนี้ได้รับการตอบรับอย่างดีจากผู้เข้าร่วมงานมากมายทุกปี

การสัมมนานี้ได้รับความนิยมทุกปี เราจึงขอแนะนำให้ลงทะเบียนเข้าร่วมล่วงหน้าด้วยครับ!

ฉันเองก็ตั้งตารอการสัมมนาทุกปีเหมือนกันค่ะ! ถ้าเปิดจองแล้วจะแจ้งให้ลูกค้าทุกท่านทราบนะคะ

ACCRETECH (THAILAND) CO., LTD.
Shota Hitomi
Senior Sales Engineer Manager
METROLOGY DIVISION Sales Engineer Section

หากต้องการเครื่องวัดประเภทต่างๆ หรือมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการวัด สามารถติดต่อเราได้ผ่านแบบฟอร์มด้านล่างนี้